خشونت و پرخاشگری

تمایز بین خشونت و پرخاشگری
به نظر می رسد وجه تمایز خشونت و پرخاشگری در پیامد های حاصل از این دو است هم خشونت و هم پرخاشگری پیامدهای منفی دارند و آسیب بدنی و روانی به فرد قربانی وارد می کنند اما در بیشتر موارد رفتارهای خشونت آمیز جنبه کیفری پیدا می کنند. به علاوه خشونت در اشکال و سیعتری مانند خشونت جمعی اتفاق می افتد که اثرات منفی آن در مقایسه با پرخاشگری بسیار گسترده تر و مخرب تر است، مانند وقتی که خشونت نسبت به اقوام ، فرهنگ ها و گروه های خاص اتفاق میفتد و ممکن است به شکل قتل عام، شکنجه، ترور و یا جنگ بین ملت ها آشکار شود که اغلب توام با برنامه ریزی قبلی دقیق بوده و سازمان یافته و توام با هنجارشکنی است. در خشونت اغلب یک فرد به صورت مکرر قربانی می شود و فردی که اعمال خشونت می کند به احتمال زیاد دوباره از قربانی به عنوانی هدفی برای اعمال خشونت استفاده می کند و این چرخه ممکن ا ست بارها اتفاق بیفتد
ماهیت خشونت
سازمان بهداشت جهانی خشونت را با چهار ویژگی اساسی شامل جسمی، جنسی، روانشناختی و محرومیت و نادیده گرفتن توصیف می کند
انواع خشونت
انواع مختلف خشونت شامل خشونت نسبت به خود، خشونت جمعی و خشونت بین فردی میشود.
خشونت نسبت به خود
خشونت نسبت به خود، شامل آسیب به خود و خودکشی، تحقیر، خوار و بی ارزش شمردن خود میشود
خشونت جمعی
منظور از خشونت جمعی، جنایت گروهی یا نژادی است و شامل استفاده ابزاری، از خشونت، توسط عضوی از یک گروه در مقابل گروه دیگر و یا مجموعه ای از افراد با هدف دستیابی به اهداف اجتماعی، سیاسی و یا اقتصادی می شود
خشونت بین فردی
خشونت بین فردی دربرگیرنده آزار و اذیت روانی، جنسی و بدنی و یا هر نوع سوء استفاده از افراد دیگر است.
در خشونت بین فردی لازم است بین دو عمل خشونت آمیز فعال و واکنشی تمایز قایل شویم:
الف- خشونت فعال: اعمال خشن فعال، واسطه ای برای رسیدن فرد پرخاشگر به اهدافش هستند.
ب- خشونت واکنشی: اعمال خشن واکنشی معمولا تکانشی هستند و با حالت عاطفه منفی فرد پرخاشگر مشخص میشوند صرف نظر از تمایز بین این دو نوع رفتار خشونت آمیز، توجه به این نکته ضروری است که خشونت بین فردی به دنبال خشم عارض میشود.
در بین انواع خشونت بین فردی، خشونت خانگی نسبت به همسر و کودکان از شیوع بیشتری برخوردار است و این امر نگرانی های زیادی در بین روان شناسان، جامعه شناسان و حقوق دانان ایجاد کرده است.
انواع خشونت خانگی عبارتند از:
۱- خشونت والدین نسبت به یکدیگر و یا خشونت نسبت به همسر
۲- خشونت یک والد نسبت به فرزند، مانند بی توجهی و یا نادیده گرفتن او، اذیت و آزار و یا سوءاستفاده جنسی از او
۳- خشونت مراقبین و والدین نسبت به افراد پیر و یا خواهر و برادرها
خشونت خانگی نسبت به همسر
خشونت نسبت به همسر، الگویی از رفتارهای توأم با اجبار است که ممکن است دربرگیرنده جراحت بدنی آسیب زا، سوء استفاده روانشناختی، اذیت و آزار جنسی، ممانعت از روابط اجتماعی همسر با اقوام و دوستان و منزوی کردن و محدود کردن او در روابط اجتماعی، تعقیب کردن، محرومیت، تحقیر و یا تهدید او باشد( بنیاد حمایت از خشونت خانوادگی،۱۹۹۹)
خشونت نسبت به همسر، هم خشونت بر علیه زنان و هم خشونت بر علیه مردان را دربر میگیرد. اما مطالعات نشان داده اند که بیش تر زنان، قربانیان خشونت خانگی هستند. خشونت خانگی پیوند جدا نشدنی با زندگی خصوصی و اسرار شخصی بشر دارد و از ویژگی های برجسته آن پنهانی بودن و تکرار آن است متاسفانه گاهی خشونت خانگی در بعضی از فرهنگ ها مجاز و حتی گاهی لازم شمرده میشود، مطالعات نشان می دهند که خشونت خانگی نسبت به زنان به دلیل زندگی آنان، وابستگی شدید اقتصادی، و کم رنگ بودن حمایت های اجتماعی در شرایط بحرانی تشدید میشود.
کودکانی که با خشونت خانگی از سوی مادر مواجه می شوند، مشکلات هیجانی مختلفی را تجربه می کنند. اغلب کودکان و نوجوانان یا شاهد مستقیم اذیت و آزار مادر خود هستند و یا به طور غیرمستقیم پیامد های هیجانی خشونت را در مادر خود مانند ترس، تحقیر و احساس ناامنی مشاهده می کنند بدون این که شاهد مستقیم اعمال پرخاشگرانه باشند.
گاهی مردها هم از خشونت خانگی( به ویژه از خشونت کلامی و یا سوءاستفاده عاطفی) رنج می برند، اما ممکن است به دلیل خجالت در جستجوی استفاده از خدمات حمایتی نباشند . این که آیا خشونت خانگی نسبت به همسر به عنوان جرم محسوب می شود یا نه، بستگی به قوانین کشورها دارد.
اشکال بروز خشونت خانگی نسبت به همسر
خشونت بدنی
خشونت بدنی نسبت به همسر شامل حمله با اسلحه، هل دادن، سیلی زدن، مشت زدن، لگد زدن و ایجاد مانع برای حرکت او میشود . خشم و غضب شدید نسبت به همسر، نوعی خشونت مستقیم است و ممکن است با زدوخورد دو جانبه همراه باشد.
سوءاستفاده روان شناختی
سوءاستفاده روان شناختی از همسر ممکن است به اشکال زیر رخ دهد:
• تهدید به آسیب بدنی و ناراحت کردن و ترساندن همسر
• مجبور کردن همسر به کاری که علاقه ای به انجام آن ندارد.
• شرمگین کردن یا عصبانی کردن همسر و دستپاچه کردن همسر از طریق ناتوان جلوه دادناو
• تهمت زدن، تحقیر کردن و مسخره کردن همسر.
آزار روان شناختی اغلب جنبه آشکار ندارد اما ممکن است نسبت به خشونت فیزیکی آسیب بیشتری به قربانی وارد کند
خشونت جنسی
خشونت جنسی ممکن است دربرگیرنده روابط جنسی دردناک از طریق غیرمعمول و یا برقراری روابط جنسی ناخواسته، و یا روابط جنبی توام با رفتارهای خشونت بار باشد
سود استفاده مالی یا اقتصادی
سود استفاده مالی هدف فرد آزارگر، کنترل قربانی و اعمال قدرت است برخی از مصادیق خشونت مالی نسبت به همسر عبارتند از: کنترل شدید دخل و خرج و در اختیار گرفتن کارت اعتباری یا پول او، بازخواست کردن او برای کوچکترین هزینه های مصرفی، ایجاد مانع در انجام کاری که او دوست دارد، خراب کردن موقعیت او در محیط کار، بدون اجازه پول پر داشتن از کیف او.
در خشونت خانگی نسبت به همسر، قربانی ممکن است به دلیل رفتارهای متعارض فرد آزارگر هیچ اقدامی در جهت بهره گیری از خدمات حمایتی انجام ندهد. گاهی دوستان و خانواده قربانی مانند یک متخصص، به طور مکرر از او سؤال می کنند که چرا در چنین وضعیت ناراحت کننده ای قرار گرفته است، قربانی ممکن است در پاسخ به دلایلی مانند عشق، امید، وابستگی مادی، ترس و درماندگی آموخته شده اشاره کند. بلمونت(۲۰۰۸) اذعان می دارد که ترس از همسر یکی از نشانه های مورد اذیت و آزار واقع شدن است.
راهکار هایی برای کاهش خشونت خانگی
• از بین بردن تفکرات کلیشه ای که تحمل اجتماعی را نسبت به خشونت خانگی افزایش می دهد و یا موجب پذیرش خشونت خانگی میشود.
• آموزش مهارت های مورد نیاز برای ایجاد ارتباطات مبتنی بر احترام و درک متقابل.
• مجازات قانونی افرادی که مرتکب خشونت خانگی شده اند.
• تأسیس انجن های دولتی و غیردولتی حمایت کننده از خانواده های آسیب دیده و در خطر
• آموزش راهکارهای کنترل خشم و مهارت ارتباطی و مهارت های حل مسئله به خانواده ها به منظور پیشگیری از خشم.
• خدمات اجتماعی از جمله خط تلفن در مواقع بحرانی
• درمان بیماری فرد از جمله اضطراب و افسردگی بالا و عزت نفس پایین
• درمان اعتیاد به مواد مخدر والکل
• به کارگیری تکنیکهای درمان روانشناختی مختلف از جمله : دارو درمانی، شناخت درمانی و خانواده درمانی

حمیده شاهبان مشاورخانواده و زوج درمانگر
شماره تماس جهت رزرو وقت مشاوره۰۹۳۹۳۹۲۹۹۵۲