انتقادگری در روابط زناشویی

انتقادگری در روابط زناشویی

روابط زناشویی از جمله روابط بسیار پیچیده است از جمله مواردی که ممکن است ای روابط درگیر مسائل و مشکلاتی شوند، چرخه معیوب انتقادگری و انتقاد گریزی است. کسانی که درگیر این چرخه معیوب هستند به خوبی طعم تلخ این چرخه را احساس کرده اند. همسر انتقادگر با استناد به باور هایی که در ذهنش نقش بسته است، دست به انتقاد گری می زند. برخی از این باورها عبارتند از: انتقاد از بهترین شیوه های حل مشکل است – انتقاد از همسرم حق من است- اگر انتقاد نکنم پس چطوری رفتار همسرم اصلاح شود……
آیا فقط همین باورها باعث می شوند فرد دست به انتقاد بزند؟ به نظر می رسد در ذهن همسر انتقاد گر باورهای دیگری نیز گردند. به عبارتی، همسر انتقادگر با انتقادها و عیب جویی ها به نوعی در تلاش است تا احساس بی ارزشی، ناتوانی و طرد شدگی اش را پنهان سازد یا برعکس می خخواهد ارزشمندی، ناتوانی و محبوبیت خود را ثابت کند.
البته افراد انتقادگر،سخت کنترل گر هستند. همسر انتقاد گر به دنبال سلطه گری است، اما این سلطه گری را زیر لوای باورهایی به ظاهر معقول و خرد پسند پنهان کرده است. مسئله دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که همسران انتقادگر در شرایط تحولی خاصی بزرگ شده اند. منظور از شرایط تحولی، ویژگی های والدین، نحوه تعامل والدین، چگونگی برخورد والدین با اشتباهات فرزندان و اشتباهات سایر مردم است. والدین همسران انتقادگر به احتمال زیاد خودشان نمونه بارز و الگویی تمام عیار از انتقادگری بوده اند. والدینشان به این افراد اجازه اشتباه نداده اند یا اگر فرزندشان مرتکب اشتباهی شده است، سخت او را به باد انتقاد، سرزنش و ملامت گرفته اند. افرادی که در چنین شرایطی بزرگ شده اند به تدریج در ذهنشان این خاطرات به گونه ای سازمان بندی می شوند که رفتارشان را جهت می دهد. رفتار اشتباه همسر باعث می شود معیارها یا استاندارد های همسر انتقادگر نقض شوند. به دنبال نقض شدن این معیارها، همسر انتقادگر دچار حالت جسمی و هیجانی ناخوشایند، می شود، از این رو شروع به عیبجویی، ملامت و سرزنش میکند. مشکل از جایی شروع می شود که این انتقادگری پیامد هایی دارد:
۱- کاهش موقت حالت ناخوشایند جسمی و هیجانی باعث تقویت انتقادگری می شود.
۲- تمایل همسر انتقادگر به انتقاد کردن بیش تر می شود، به رغم این که ممکن است از لحاظ منطقی به این نتیجه رسیده باشد که انتقادگری چندان موثر نیست.
۳- با انتقاد کردن از همسر آسیب پذیر، همسر انتقادگر هیچ گه نمی تواند معیارهایش را به محک آزمون بگذارد.
۴- حساسیت همسر انتقادگر به رفتارهای اشتباه و مسئله ساز همسر آسیب پذیر بیش تر می شود.
درواقع همسر انتقادگر، انتقادگری را راهکاری برای حل و فصل مشکلات خودش، رابطه با همسرش و مشکلات خانوادگی اش به کار می گیرد. اما دریغ که این راه به ترکستان است و با ادامه دادن رفتار انتقادگرایانه نه تنها این مشکلات برطرف نمی شوند، بلکه اعتماد به نفس و عزت نفس همسرش نیز خدشه دار می شود. همسرانی که در روابط زناشویی مدام مورد انتقاد همسرشان قرار می گیرند به تدریج احساس بی ارزشی، بی کفایتی و طردشدگی می کنند. این احساس های آزار دهنده و ناخوشایند باعث می شوند این افراد به واکنش های خاصی رو بیاورند، مثل: سکوت، تحمل شرایط ناخوشایندف تعارض گریزی، صلح جویی بیمارگونه، انتقادگری متقابل، انتقام گیری، متابعت از همسر، پذیرش از انتقادهای همسر، بدگویی از همسر(به نزدیکان یا حتی درمانگر).
در واقع همسر آسیب پذیر ناگزیر می شود به ستیز با انتقاد همسرش روی بیاورد( انتقادستیزی). یکی از راه های انتقاد ستیزی، انتقاد متقابل است. راهکار دیگر این است که با اصلاح رفتارش سعی کند انتقاد را بپذیرد ( انتقادپذیری). از آن جا که معیارهای همسر انتقادگر با هدف کنترل گری طراحی شده اند، این اصلاح رفتار باید تا جایی ادامه یابد که همسر آسیب پذیر از خیر بسیاری از خواسته های خودش بگذرد. آنجه رابطه توأم با انتقاد گری و انتقادستیزی یا انتقاد پذیری یا انتقادگریزی را به مشکل دچار می کند آسیب دیدن عزت نفس (احترام به خویشتن و احساس ارزشمندی) همسر آسیب پذیر است. همسر انتقادگر از این که تذکرهایش نادیده گرفته می شود، آزرده خاطر می شود و همسر آسیب پذیر نیز از این که مدام باید ضربه های انتقاد عیب جویی همسرش را تحمل کند، دچار فرسودگی می شود.
پیامد انتقادگری در خانواده
زندگی زناشویی ای که در چرخه معیوب انتقادگری و انتقادپذیری (انتقادستیزی یا انتقادگریزی) گرفتار شده باشد، اثرات چندان سالمی نخواهد داشت. شاید یکی از اثرات مخرب چنین زندگی ای الگوگیری، همانندسازی و ناهمانندسازی فرزندان باشد. معمولا همسر انتقادپذیر نقش مظلوم را در این زندگی بازی می کند و با شیوه برخوردش با همسر انتقادگر، فرزندان را به سمت خودش می کشاند (ائتلاف) . این ائتلاف و جبهه بندی در آینده به ضرر فرزند تمام می شود زیا چنین فرزندانی ممکن است خشم قابل توجهی به والد انتقادگر و احساس گناه و دلسوزی بیمارگونه ای در قبال والد انتقادپذیر تجربه کنند.

خانم حمیده شاهبان ،مشاورخانواده وزوج درمانگر
شماره تماس رزرو نوبت : ۰۹۳۹۳۹۲۹۹۵۲

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>